آشنا شدن با مهم‌ترین اجزای خودرو به ما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری رانندگی کنیم و اگر علائم و نشانه‌های غیرعادی از خودرو مشاهده کردیم متوجه شویم مشکل از کجاست و کدام قسمت خودرو آسیب‌دیده است. یکی از مهم‌ترین قسمت‌های خودرو، تسمه تایم است. عمل انتقال نیرو از میل‌لنگ به میل سوپاپ در اکثر خودروها توسط تسمه تایم و در بعضی از خودروهای دیگر توسط زنجیر تایم صورت می‌گیرد. تسمه تایم از جنس پلاستیک و زنجیر تایم از جنس فلز و فولاد است. در این مطلب در مورد اینکه تسمه تایم خودرو چیست و چه وظیفه‌ای بر عهده دارد صحبت می‌کنیم. برای اینکه تسمه تایم را کامل بشناسید و بدانید تسمه تایم خودرو چگونه عمل می‌کند، با ما تا انتهای این مطلب همراه رینگو باشید.
اهمیت و کاربرد تسمه تایم خودرو
تسمه تایم یا تسمه تایمینگ، یک تسمه پلاستیکی است که دندانه‌های ریز و موازی دارد و از آن داخل اکثر خودروهای امروزی استفاده می‌شود. تسمه تایم همان‌طور که از نامش مشخص است وظیفه نظم دادن به اجزای موتور خودرو را برعهده دارد و می‌توان گفت مانند قلب برای موتور است. این قطعه پلاستیکی، رابطی بین میل‌لنگ و میل سوپاپ یا میل بادامک‌های سر سیلندر است که با چرخش میل‌لنگ، میل‌سوپاپ را می‌چرخاند و همچنین باعث حرکت سوپاپ‌ها هم می‌شود. اما تسمه تایم به دلیل جنس پلاستیکی‌اش دارای طول عمر مشخصی است و در طول زمان قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد، ترک می‌خورد و یا پاره می‌شود. اگر در حین رانندگی تسمه تایم پاره شود خودرو خاموش می‌شود و ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری به خودرو و سرنشینان آن بزند. علاوه‌برآن پارگی و یا خارج‌شدن تسمه از مدار، باعث برهم‌خوردن زمان‌بندی باز و بسته‌شدن سوپاپ‌ها می‌شود و همین عامل می‌تواند به سوپاپ‌ها، سر سیلندر و اجزای دیگر آسیب برساند؛ بنابراین باید حواسمان به این قطعه پلاستیکی مهم باشد تا قبل از پاره شدن و آسیب رساندن به قطعات دیگر آن را تعویض کنیم.
تاریخچه استفاده از تسمه تایم
قبل از اختراع تسمه تایم از زنجیر تایم در موتور خودروها استفاده می‌شده است. هرچند زنجیر تایم دوام بیشتری نسبت به تسمه تایم دارد اما صدای موتور را زیاد می‌کند و برای همین خودروسازان به فکر یک جایگزین مناسب برای موتور خودرو افتادند. در سال ۱۹۴۵ میلادی اولین تسمه تایم در آلمان توسط خودروسازان آلمانی اختراع شد. بر خلاف زنجیر تایم، تسمه تایم به دلیل پلاستیکی بودن صدای اضافه ندارد و نسبت به زنجیر تایم سبک‌تر است.
پس از ساخت و طراحی تسمه تایم، در سال ۱۹۶۲ آلمانی‌ها از آن در خودروهای جدید استفاده کردند و این محصول را به تولید انبوه رساندند.
چند سال بعد در شرکت خودروسازی پونتیاک (Pontiac) آمریکا هم خودروهایی با تسمه تایم تولید و به بازار عرضه شدند. بعدازاین زمان استفاده از تسمه تایم در موتور خودرو رایج شد و خودروها با موتورهای تسمه دار تولید شدند.
علائم خرابی تسمه تایم خودرو
گفتیم که تسمه تایم ساختی دندانه‌دار دارد و اگر این دندانه‌ها آسیب ببینند نظم موتور خودرو را به هم می‌زنند. همچنین اگر سطح تسمه تایم دچار ترک‌خوردگی شود باید سریعاً تسمه تایم تعویض شود، چون در غیر این صورت بعد از مدتی تسمه دچار پارگی می‌شود و به دیگر قطعات موتور خودرو هم آسیب وارد می‌کند.
برای جلوگیری از این آسیب باید مراقب تسمه تایم خودرو باشید اما اگر بپرسید نشانه‌های پایان عمر تسمه تایم چیست؟ باید بگوییم علائمی مانند: خارج‌شدن دودهای نامعمول از اگزوز خودرو، بد استارت خوردن خودرو، خارج‌شدن آتش از اگزوز خودرو، داغ شدن و جوش آوردن موتور خودرو و یا تنظیم نبودن موتور خودرو علائم خرابی تسمه تایم خودرو هستند.
چه عواملی باعث آسیب‌دیدن تسمه تایم می‌شود و برای مراقبت از تسمه تایم چه کنیم؟
عمر مفید تسمه تایم از طرف شرکت سازنده خودرو مشخص می‌شود اما می‌توان گفت باتوجه‌به جنس و کیفیت تسمه تایم، مدت‌زمان استفاده از خودرو در طول روز و سبک رانندگی طول عمر تسمه تایم متغیر است. برای مراقب از تسمه تایم و افزایش طول عمر آن به موارد زیر توجه کنید:
- استفاده زیاد از دورهای بالا هنگام رانندگی (استفاده از دور موتورهای بالای بیش از ۴ هزار) به تسمه تایم خودرو آسیب می‌زند و باعث سایش آن می‌شود. برای جلوگیری از این آسیب باید همیشه با دورهای معمول رانندگی کنیم تا طول عمر تسمه حفظ شود.
- خرابی تسمه سفت کن یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند به تسمه تایم خودرو آسیب بزند. برای همین هنگام تعویض تسمه تایم، تسمه سفت کن را هم تعویض کنید.
- قیمت تسمه تایم خودرو باتوجه‌به مدل خودرو و کیفیت تسمه تایم متفاوت است اما چیزی که موقع خرید انواع تسمه تایم خودرو مهم است، این است که جنس و کیفیت بد تسمه تایم باعث می‌شود خیلی زود تسمه تایم خودرو خراب شود. پس برای خرید این قطعه به کیفیت تسمه تایم توجه کنید و آن را از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید.
- مراقب کاسه نمد باشید. یکی از کاربردهای کاسه نمد، جلوگیری از روغن‌ریزی شفت‌ها و یاتاقان‌ها است اما گاهی به دلایلی کاسه نمد روغن‌ریزی می‌کند و موجب چرب شدن تسمه تایم می‌شود. چرب شدن تسمه تایم یکی دیگر از عوامل خراب‌شدن آن است و باید مراقب باشید تا بر اثر روغن‌ریزی چرب نشود.
- نحوه تعویض تسمه تایم خودرو مهم است و باید برای تعویض تسمه، به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید. در واقع تسمه باید دقیق نصب شود زیرا جابه‌جایی یکی از دنده‌های آن می‌تواند منجر به برهم‌خوردن زمان‌بندی باز و بسته‌شدن سوپاپ‌ها شود. همچنینتسمه نباید بیش از حد شل یا سفت باشد. شل و یا سفت بودن تسمه نیز باعث می‌شود تا کار تسمه تایم به‌خوبی انجام نشود.
- علاوه بر تسمه تایم باید حواستان به تسمه دینام هم باشد. به‌طورکلی دو نوع تسمه در موتور خودرو به کار می‌رود. تسمه دینام (پروانه یا مارپیچ) و تسمه تایم. گفتیم که به دلیل فرسودگی، تسمه تایم ترک می‌خورد و سپس پاره می‌شود اما گاهی پاره شدن تسمه تایم به‌خاطر فرسودگی نیست و ممکن است نخ کش شدن یا پاره شدن تسمه دینام و درگیری آن با تسمه تایم باعث پارگی آن شود.
- عدم استفاده از دنده مناسب در سربالایی‌ها یکی دیگر از عواملی است که به تسمه تایم آسیب می‌زند.
- حرکت با سرعت بالا از روی دست‌اندازها و یا سرعت‌گیرها هم طول عمر تسمه تایم را کاهش می‌دهد.
سخن آخر
گفتیم که عمر مفید تسمه تایم برای هر خودرویی متفاوت است. باتوجه‌به عمر مفید ذکر شده و قبل از تاریخ انقضا تسمه تایم، اقدام به تعویض آن کنید. به‌طورکلی می‌توان گفت بهتر است هر ۶۰ هزار کیلومتر یا کمتر، سلامت تسمه تایم خودروی‌تان را بررسی کنید زیرا ممکن است به دلیل مواردی که در قسمت قبل ذکر کردیم، تسمه تایم خودرو آسیب‌دیده باشد. همچنین اگر تصمیم به خریدن یک خودرو دست‌دوم گرفتید، حتماً با مراجعه به یک مکانیک ماهر، سلامت تسمه تایم خودرو را چک کنید زیرا ممکن است عمر مفید آن تمام شده باشد.
این مطلب از رینگو نیز به پایان رسید و حالا اطلاعات کاملی درباره تسمه تایم خودرو و کاربرد آن دارید. فراموش نکنید تیم رینگو در کنار شماست تا همیشه بهترین انتخاب‌ها را برای خودروی خود انجام دهید. کافی است با تیم فروش ما تماس بگیرید و از راهنمایی مشاوران بهره‌مند شوید.
