بیش‌ترین وزن خودرو بر روی لاستیکهای آن است. به دلیل این‌که لاستیکهای خودرو به‌صورت مستقیم با سطح جاده در تماس هستند، درصورتی‌که کهنه و پوسیده باشند، ممکن است هر لحظه دچار ترکیدن شود و اتفاقات ناخوشایندی همچون چپ کردن خودرو رخ دهد. خوشبختانه لاستیک سایی یا لاستیک سایی دلایل و نشانههای مختلفی دارد که با اطلاع از آن‌ها می‌توانید از وقوع خطرات جلوگیری کنید. در این مقاله از رینگو منظور از لاستیک سایی بیان می‌کنیم و سپس علت‌های لاستیک سایی خودرو و نحوه پیداکردن آن‌ها و به‌حداقل‌رساندن لاستیک سایی را باهم بررسی می‌کنیم.
منظور از لاستیک سایی چیست؟
به‌مرورزمان در اثر رانندگی و اصطکاک لاستیکهای خودرو با سطح جاده دمای لاستیکها بالا می‌رود و گرم می‌شود و در درازمدت آج‌های روی لاستیک از بین رفته و ساییده می‌شود. ازبین‌رفتن آج‌های روی لاستیک مشکلات زیادی برای خودرو به وجود می‌آورد و امنیت سرنشینان خودرو را به خطر می‌اندازد. در اثر ساییدگی لاستیک، امکان دارد که خودرو به یک سمت کشیده شود و کنترل فرمان از دستت راننده خارج شود. همچنین وقتی آج‌های روی لاستیک از بین می‌رود، به هنگام بارندگی و لغزنده بودن جاده‌ها امکان سرخوردن خودرو وجود دارد. حتی در اثر لاستیک سایی امکان منحرف شدن خودرو به هنگام پیچیدن وجود دارد.
دلایل لاستیک سایی خودرو و نحوه پیداکردن آن
بازدید منظم لاستیکها
اولین قدم برای تشخیص لاستیک سایی خودرو بررسی منظم لاستیکهای خودرو است. اولین علامت لاستیک سایی در خودرو با چشم قابل دیدن است. معمولاً در این موارد یک سمت لاستیک سالم است، اما در طرف دیگر آج‌های آن در حال ازبین‌رفتن است. هر موقع نامتقارنی در سطح لاستیک و آج‌های آن مشاهده کردید، بدانید که خودروی شما لاستیک سایی دارد.
این یکی از روش‌های اولیه برای تشخیص لاستیک سایی بود. اما گاهی لاستیک سایی زودتر از این‌که در روی ظاهر لاستیک قابل‌مشاهده باشد، به هنگام رانندگی در قسمت‌های دیگر خودرو علامت‌هایی را نشان می‌دهد که با دانستن آن می‌توانید از لاستیک سایی پیشگیری کنید.
میزان باد لاستیک
تنظیم نبودن باد لاستیک یکی از علت‌های ایجاد لاستیک سایی است. اگر لاستیک پرباد باشد، به هنگام رانندگی و ترمز گرفتن به‌خاطر اصطکاک با جاده در قسمت‌های میانی لاستیک دچار ساییدگی می‌شود. در صورت کم باد بودن نیز به هنگام رانندگی خودرو انرژی بیشتری مصرف می‌کند و در اثر اصطکاک و بالارفتن دمای لاستیک، لاستیک سایی اتفاق می‌افتد.
فرمان خودرو
فرمان خودرو همانند لاستیکها نقش مهمی در سیستم خودرو دارد. اگر به هنگام رانندگی متوجه شدید که خودرو به یک سمت کشیده می‌شود، احتمال دارد، فرمان خودرو دچار مشکل شده باشد. در این شرایط بهتر است، ابتدا باد لاستیکهای خودرو را بررسی کنید. زیرا در صورت تنظیم نبودن باد لاستیک و یا کم باد بودن یکی از لاستیکها فرمان خودرو به سمت همان چرخ کشیده می‌شود. اگر مشکل از لاستیکها نبود، از یک متخصص مکانیک کمک بگیرید شاید ایراد در میل فرمان، جعبه فرمان و.. باشد.
اگر به هنگام رانندگی با سرعت بالا دچار لرزش فرمان می‌شوید، احتمال دارد که این لرزش به لاستیکها و پلوس خودرو مربوط باشد و این هم یکی دیگر از دلایل لاستیک سایی است.
زاویه قرارگیری چرخ‌ها (هم‌راستایی چرخ‌ها)
یکی دیگر از دلایلی که باعث لاستیک سایی می‌شود، تنظیم نبودن فرمان خودرو و زاویه چرخ‌ها در جهت‌های مختلف است. وقتی‌که چرخ‌های خودرو در یک راستا قرار بگیرند، سوخت خودرو کاهش می‌یابد و فشاری بر روی سیستم فنربندی و فرمان خودرو وارد نمی‌شود. هدف از تنظیم زاویه چرخ‌ها ایجاد تعادل است که وزن خودرو به یک میزان بین چرخ‌های خودرو تقسیم شود. برای این‌که بهتر متوجه این موضوع شوید، توضیحات مختصری درباره زاویه چرخ‌ها و انواع آن می‌دهیم.
زاویه‌هایی که موقعیت چرخ‌های خودرو را روی آن تنظیم می‌کنند، به سه زاویه: کمبر (cmber)، کستر (caster)، تو (Toe) تقسیم می‌شود.
زاویه کمبر
منظور از زاویه کمبر قسمت داخلی و بیرونی بخش‌های جلویی چرخ‌های خودرو است. این زاویه به شکل متوازن وزن خودرو را بر روی سطح جاده توزیع می‌کند. در این زاویه کار با فرمان خودرو آسان‌تر می‌شود و از لاستیک سایی جلوگیری می‌شود.
زاویه کستر
این زاویه میان فرمان و خط‌های عمودی وسط چرخ قرار دارد. در این زاویه چرخاندن و دورزدن با ماشین بسیار راحت است.
زاویه تو
زاویه تو به دو زاویه «تو این» و «تو اوت» تقسیم‌بندی می‌شود. برای این‌که بهتر متوجه شوید، بر روی پا مثال می‌زنیم. «تو این» یعنی هنگامی‌که چرخ‌های ماشین به سمت داخل متمایل می‌شوند. مانند: زمانی که، نوک انگشتان پا را به سمت داخل متمایل می‌کنید. «تو اوت» به معنی متمایل بودن چرخ‌های خودرو به سمت بیرون است. یعنی مانند هنگامی‌که انگشتان پا را به سمت بیرون جهت می‌دهید.
وقتی این دو زاویه تنظیم باشند، از ساییدگی متقارن لاستیکها جلوگیری می‌شود و کنترل فرمان خودرو آسان‌تر است.
تمامی این زاویه‌ها در افزایش عمر مفید لاستیک و جلوگیری از لاستیک سایی مؤثر است. برای تنظیم این زوایا باید به یک مکانیک با تجربه مراجعه کنید، تا با استفاده از دستگاه‌های مخصوص این زاویه‌ها را در جهت درست تنظیم نماید. تنظیمات خودسرانه این زاویه‌ها باعث افزایش سوخت و لاستیک سایی می‌شود.
فنربندی
سیستم فنربندی بخش‌های زیادی دارد و همه آن‌ها باید به‌صورت هماهنگ با یکدیگر فعالیت کنند. اگر هرکدام از بخش‌های قسمت فنربندی دچار آسیب شود، می‌تواند به سایر بخش‌ها آسیب بزند. این آسیب سبب فشار روی لاستیکهای خودرو و لاستیک سایی می‌شود.
جلوبندی خودرو
جلوبندی خودرو از اجزایی شامل: فنر، کمک‌فنر، سیبک و… تشکیل شده است. هرکدام از آن‌ها عملکرد خاص خود را دارند. ازآنجایی‌که سیستم جلوبندی خودرو به طور مستقیم با چرخ‌های خودرو در ارتباط است، اختلال در هرکدام از قسمت‌های جلوبندی خودرو سبب لاستیک سایی می‌شود. اگر صدای نامناسبی شبیه به تق‌تق به هنگام رانندگی در خودرو به گوشتان خورد، به متخصص مکانیک مراجعه کنید.
بالانس بودن چرخ‌ها
وزن رینگ و لاستیکهای خودرو باید به طور مساوی تقسیم شود. نشانههای بالانس نبودن چرخ‌های خودرو، لرزش فرمان و یا لرزش خودرو است. وقتی‌که چرخ‌ها بالانس نباشد ابتدا به سیستم جلوبندی خودرو و پلوس آسیب می‌زند و بعد از آن سبب ساییدگی لاستیکهای ماشین می‌شود.
انواع ساییدگی لاستیک و دلایل آن‌ها
لاستیک سایی همیشه در یک قسمت خاص از لاستیک نیست و در قسمت‌های متفاوتی اتفاق می‌افتد. در ادامه انواع آن و دلایل آن را بررسی می‌کنیم:
لاستیک سایی در وسط تایر
وقتی در وسط تایر خودرو لاستیک ساییدگی پیدا می‌کند، به علت پرباد بودن لاستیک است. وقتی لاستیک پرباد باشد، به قسمت مرکزی آن فشار وارد می‌شود و در نتیجه وسط تایر دچار ساییدگی می‌شود.
ساییده شدن کنار لاستیکها
وقتی کناره‌های لاستیک ساییده می‌شود، به علت کم باد بودن آن است. در صورت کم باد بودن تایر، ماشین به یک سمت منحرف می‌شود و همان قسمت‌های کناری دچار ساییدگی می‌شود.
پله شدن لاستیک
وقتی روی تایر دچار برآمدگی یا تورفتگی باشد، در اصطلاح می‌گویند که لاستیک پله شده است. در این شرایط فنربندی خودرو را چک کنید و اگر دچار مشکل بود و یا لاستیکها بالانس نبود، به این دلیل لاستیک پله شده است.
ساییده شدن لبه بیرونی لاستیک خودرو
اگر لبه بیرونی لاستیکهای خودرو دچار ساییدگی شود. به علت تنظیم نبودن زاویه‌های کمبر و کستر است.
ساییده شدن لبه داخلی لاستیک خودرو
تنظیم نبودن زاویه منفی کمبر و زاویه تو، سبب ساییده شدن لاستیک در قسمت لبه‌های داخلی لاستیک است. در این شرایط فنربندی، تعادل خودرو و بوش را نیز چک کنید.
تیزی در لبه لاستیکها
تنظیم زاویه «تو این» و «تو اوت» بسیار مهم و حساس است. اگر لبه داخلی لاستیک دندانه تیز ایجاد شود، به‌خاطر اشکال در زاویه «تو این» است و اگر در لبه بیرونی لاستیک دندانه تیز ایجاد شود، به‌خاطر زاویه «تو اوت» است. همچنین هنگامی‌که زاویه کمبر و کستر چرخ‌ها تنظیم نباشد، سبب تغییر زاویه «تو این» و «تو اوت» یا همان همگرایی واگرایی می‌شود. برای تنظیمات زاویه‌ها باید به یک مکانیک مراجعه کنید.
چگونه از لاستیک سایی جلوگیری کنیم؟
نکات زیادی برای به‌حداقل‌رساندن لاستیک سایی وجود دارد. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
رانندگی با سرعت زیاد ممنوع
وقتی با سرعت بالا رانندگی می‌کنید، اصطکاک لاستیک با سطح جاده بیشتر می‌شود و دمای لاستیک بالا می‌رود. در این شرایط احتمال ساییده شدن لاستیک زیاد است.
بررسی لاستیک
معمولاً بین آج‌های لاستیک سنگ‌ریزه و اشیاء جمع می‌شوند. اگر به طور مرتب لاستیکها را بررسی کنید، با خارج کردن آن‌ها احتمال لاستیک سایی را کاهش می‌دهید و از پنچر شدن آن جلوگیری می‌کنید. وقتی به طور چشمی لاستیک را بررسی می‌کنید، اگر خودرو دچار لاستیک سایی شده باشد، تغییر شکل ظاهری آن مشخص است.
بالانس کردن چرخ‌های خودرو
وقتی چرخ‌های خودرو را بالانس می‌کنید، به طور هم‌زمان دارید، از سیستم جلوبندی خودرو، رینگ‌ها و لاستیکها محافظت می‌کنید.
تنظیم باد لاستیکها
پرباد بودن و یا کم بودن لاستیک هر دو به طول عمر لاستیک آسیب جدی وارد می‌کند. باتوجه‌به نوسانات دما در هر فصل تنظیم و چک کردن باد لاستیک را به‌خاطر داشته باشید.
جا به جایی لاستیکها
همیشه لاستیکهای جلوی خودرو زودتر استهلاک پیدا می‌کنند. در مورد اهمیت جا به جایی لاستیکها در مجله رینگو مقاله اختصاصی داریم. (لینک داخلی به مقاله جا به جایی لاستیک)
لاستیک سایی خودرو به‌مرورزمان اتفاق می‌افتد. اما با دانستن دلایل لاستیک سایی و اقدام کردن جهت رفع مشکل از وقوع حادثه‌های ناگوار جلوگیری می‌کنید و عمر مفید خودرو و لاستیکهای خودرو را افزایش می‌دهید.
بررسی و چک کردن دلایل لاستیک سایی نیاز به تجهیزات پیشرفته و یک مکانیک متخصص دارد. توصیه می‌کنیم در این مورد از افراد غیرمتخصص راهنمایی نگیرید، زیرا یک دست‌کاری اشتباه در خودرو می‌تواند هزینه زیادی روی دست شما بگذارد.
جمع‌بندی
حالا همه‌ی نکات مهمی که باید در خصوص لاستیک سایی بدانید را با رینگو مرور کرده‌اید. تیم مشاوران رینگو کنار شما هستند تا تمام سوالاتتان را پاسخ دهد. شما تجربه‌ای درباره‌ی لاستیک سایی خودرو دارید؟ نظرات و پیشنهادهای خود را برای ما بنویسید.
