تفاوت بین شمع‌های مسی، ایریدیوم و پلاتینیوم چیست؟

0 1,467 زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

شمع در اتومبیل قطعه‌ای است که برای انتقال جرقه‌های پی‌درپی برق درون سیلندرها که در قسمت انتهایی سیلندر و روی سر سیلندر تعبیه می‌شود و سیستم برق موتور به‌گونه‌ای طراحی شده است که با حرکت متناوب دلکو، برق را به شمع‌ها منتقل می‌کند. زمانی که بخار بنزین در انتهای سیلندر فشرده شده باشد، جرقه‌ می‌زند و باعث سوختن بنزین و حرکت خودرو می‌شود. قسمت فلزی شمع‌ها که معمولاً از میان آنها جرقه ایجاد می‌شود، عموماً از جنس مس، پلاتینیوم و ایریدیوم هستند. طول عمر هر شمع نیز باتوجه‌به ترتیب فلزاتی که بیان کردیم، بیشتر است. همان‌طور که در مقدمه مشاهده کردید، ما در این مقاله از مجله رینگو به بررسی تفاوت بین شمع‌های مسی، ایریدیوم و پلاتینیوم خواهیم پرداخت. اگر می‌خواهید بدانید که تفاوت بین شمع‌های مسی، ایریدیوم و پلاتینیوم چیست؟ تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه شمع خودرو

اولین‌بار اتین لنوار بود که در سال ۱۸۶۰ میلادی از شمع برقی در موتور گازی خود بهره برد، اولین موتوری که به‌عنوان موتور پیستونی احتراق داخلی شناخته می‌شود. در واقع اختراع شمع چیزی است که اتین لنوار را با آن می‌شناسند. البته برخی نیز ادموند برگر را مخترع شمع خودرو در سال ۱۸۳۹ می‌دانند، اما این ادعاها رد می‌شوند، چرا که سیستم موتور احتراق داخلی در سال ۱۸۶۰ توسط لنوار اختراع شد و واضح است که قبل از آن اختراع شمع افسانه است. علاوه بر این موارد هیچ‌گونه مدرک، شواهد یا گزارشی وجود ندارد که نشان دهد ادموند برگر مخترع شمع برق خودرو است. پس از آن طی چندین سال اختراعات بیشتری نیز توسط دانشمندان مختلفی صورت گرفت. از جمله این موارد می‌توان به اختراع سیستم زمان‌بندی احتراق توسط نیکولا تسلا در سال ۱۸۹۸، اختراع جی بی ۲۴۸۵۹/۱۸۹۸ توسط فردریک ریچارد سیمز در سال ۱۸۹۸ و اختراع جی بی ۲۶۹۰۷/۱۸۹۸ توسط رابرت بوش در سال ۱۸۹۸ اشاره کرد.

شمع‌های مسی

شمع‌های مسی رسانایی گرمایی و الکتریکی بالایی دارند و به همین دلیل است که از این فلز در خودرو استفاده می‌شود. دمای ذوب فلز مس پایین است و به همین خاطر در تولید و طراحی آن از یک‌لایه آلیاژ نیکل، به‌عنوان کاور روی آن استفاده می‌شود و از ذوب شدن سریع آن جلوگیری می‌کند. آلیاژ نیکل در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت پایینی دارد و به همین خاطر، باید شمع‌های مسی را پس از طی مسافتی در حدود ۲۵ هزار کیلومتر تعویض کرد. شمع‌‌های مسی در خودروهای قدیمی استفاده می‌شدند و امروزه استفاده و به‌کارگیری شمع‌های مسی تقریباً متوقف شده و یا در موارد بسیار کمی انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای شمع‌های مسی، توانایی کارکرد این قطعات در دماهای پایین‌تری نسبت به سایر شمع‌های احتراق است. همان‌طور که گفتیم شمع‌های مسی اغلب در خودروهای قدیمی به کار گرفته می‌شوند و سیستم توزیع الکتریکی آنها با دلکو یا چکش برقی کار می‌کند.

مزایای استفاده از شمع‌های مسی

مزایای استفاده از شمع‌های مسی عبارت‌اند از: قیمت پایین و توانایی کارکردن در دمای پایین.

معایب استفاده از شمع‌های مسی

معایب استفاده از شمع‌های مسی عبارت‌اند از: عمر کوتاه و عملکرد ضعیف شمع‌های مسی در مقایسه شمع‌های ایریدیوم و پلاتینیوم.

شمع‌های پلاتینیوم

یکی دیگر از انواع شمع‌های خودرو، شمع‌های پلاتینیومی هستند که در آنها از فلز پلاتینیوم استفاده می‌شوند و نسبت به شمع‌های مسی، کاربرد بیشتری داشته و مدرن‌تر هستند. می‌دانیم که پلاتینیوم نسبت به نیکل دمای ذوب بیشتر و مقاومت بالاتری دارد و همین ویژگی باعث می‌شود که لبه‌های الکترود در مدت‌زمان بیشتری تندوتیز بمانند. به همین دلیل است که شمع‌های پلاتینیومی نسبت به شمع‌های مسی، عمر بیشتری دارند. انواع شمع‌های پلاتینیومی عموماً در دو نوع یک و دو پلاتینه تولید می‌شوند که نسخه دو پلاتین نسبت به نسخه یک پلاتی، عملکرد بهتری دارد و می‌تواند ترکیب هوا و سخت را مشتعل کند. در شمع‌های دو پلاتینه، برای الکترود از دو زائده (به‌جای یک زائده) استفاده شده و همین باعث می‌شود که سیستم اشتعال و جرقه‌زنی بهتر عمل کند. در خودروهای جدید به‌جای کاربراتور از انژکتور استفاده شده است و در این سیستم‌ها، سیستم تقسیم برق دلکو حذف شده‌اند. در خودروهای انژکتوری، از شمع‌های پلاتینیومی استفاده شده و در زمان تعویض شمع باید توجه داشته باشید که از شمع‌های باکیفیت بالا استفاده کنید.

مزایای استفاده از شمع‌های پلاتینیومی

مزایای استفاده از شم‌های پلاتینیومی عبارت‌اند از: پیشگیری از جمع‌شدن و انباشت شدن دود، عمر طولانی‌تر نسبت به شمع‌های مسی (در حدود ۳۰ هزار کیلومتر)، توانایی کار در هر دور موتور و دمای مشخص.

معایب استفاده از شمع‌های پلاتینیومی

معایب استفاده از شمع‌های پلاتینیومی عبارت‌اند از: قیمت بالا، عملکرد ضعیف نسبت به شمع‌های ایریدیومی.

شمع‌های ایریدیوم

یکی از مقاوم‌ترین فلزهایی که واکنش‌پذیری بسیار پایینی دارد، فلز ایریدیوم است. این فلز شدیداً چگال، دمای ذوبی در حدود ۷۰۰ درجه سانتیگراد بالاتر از پلاتینیوم دارد و این مسئله مهم‌ترین تفاوت بین شمع‌های پلاتینیومی و ایریدیومی است. ایریدیوم خالص بسیار ترد است و به همین دلیل از آن بدون استفاده کردن از آلیاژ خاصی استفاده نمی‌شود. سازندگان شمع‌های خودرو برای بهبود شمع‌های ایریدیومی، از فلز پلاتینیوم در ترکیب آن استفاده کردند و یک شمع مقاوم در برابر خوردگی ساختند. مهم‌ترین تفاوت شمع‌های ایریدیوم و شمع‌های عادی در رسانایی الکتریکی الکترود مرکزی شمع‌های ایریدیوم است که باعث می‌شود فرایند جرقه‌زنی بهتری داشته باشند و بازده آنها نسبت به مدل‌های دیگری بالاتر باشد.

مزایای استفاده از شمع‌های ایریدیومی

مزایای استفاده از شمع‌های ایریدیومی عبارت‌اند از: ولتاژ موردنیاز کمتر برای کارکردن نسبت به دیگر شمع‌ها، عمر طولانی‌تر نسبت به شمع‌های پلاتینیومی، آلایندگی کمتر موتور به دلیل احتراق بالاتر و کامل‌تر ترکیب هوا و سوخت، بهبود عملکرد موتور در مقایسه با شمع‌های پلاتینیومی و مسی.

معایب استفاده از شمع‌های ایریدیومی

معایب استفاده از شمع‌های ایریدیومی عبارت‌اند از: این شمع‌ها در واقعی معایبی ندارند و تنها عیب آنها قیمت بالای آنهاست.

نکته: برای انتخاب شمع مناسب خودرو باید به کاتالوگ سازنده آن مراجعه کنید، و سعی کنید هر جنسی را که معرفی کرده، بهترین نوعش را خریداری کنید. همچنین اگر جنس شمع اصلی شما از فلز پلاتینیوم است، نباید از شمع مسی به‌جای آن استفاده کنید و در عوض اگر قصد بهبود عملکرد خودرو را دارید، باید از یک شمع ایریدیومی استفاده کنید.

کلام آخر

شمع‌های خودرو جز قسمت‌ها یا قطعات مصرفی خودرو هستند که اگر در زمان مناسب تعویض شوند، عملکرد خودروی شما همیشه نرمال و در بهترین شکل است. ما در این مقاله از مجله رینگو به بررسی انواع شمع‌های مسی، پلاتینیومی و ایریدیومی پرداختیم که به شما کمک می‌کند بتوانید در هنگام خرابی خودرو، انتخاب مناسبی انجام دهید. امیدواریم مطالعه این نوشته برای شما مفید بوده باشد.