در این بخش از سری مقالات رینگو قصد داریم اطلاعاتی جامع و کامل راجع به باتری خودرو و انواع آن و نحوه نگهداری و دلایل خرابی آن‌ها را برای شما بازگو کنیم. درباره این‌که باتری در سیستم ماشین چه وظیفه‌ای دارند؟ بهترین برند باتری کدام است؟ چگونه از باتری ماشین نگهداری کنیم؟
رینگو به تمام سؤالات شما پاسخ می‌دهد و در پایان این مقاله به‌خوبی می‌دانید مناسب‌ترین باتری برای شما کدام است و چطور می‌توان بسیاری از هزینه‌ها را در این زمینه کاهش داد. با ما همراه باشید.
تاریخچه خودرو
قبل از هر چیز کمی اطلاعاتمان را درباره تاریخچه خودرو بیشتر می‌کنیم. استفاده از خودروها در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد از جمله حمل‌ونقل و ترابری، کشاورزی و صنعت و ده‌ها کاربرد دیگر.تاریخچه ساخت اولین ماشین به شکل خودروهای امروزی به سال ۱۸۸۶ و توسط کارل بنز مخترع آلمانی برمی‌گردد. از سال ۱۹۰۸ که فورد مدل تی توسط هنری فورد طراحی و ساخته شد، به‌سرعت کالسکه جای خود را به خودروهای موتوری دادند.
امروزه صنعت خودروسازی بزرگ‌ترین صنعت تولیدی جهان است و چین و آمریکا در صدر لیست تولیدکنندگان قرار گرفته‌اند.
باتری ماشین چیست و چه وظیفه‌ای را در خودرو به عهده دارد؟
از جمله بخش‌های اصلی ماشین‌ها چه خارجی و چه ایرانی باتری ماشین است که آن را به نام قلب الکتریکی اتومبیل می‌شناسند. باتری‌ها یک ذخیره‌کننده انرژی هستند که تأمین انرژی موردنیاز برای استارت زدن و تولید نیروی الکتریکی برای ماشین خصوصاً در مواقعی که نیاز ماشین بیشتر از میزان انرژی تولید شده توسط دینام است را بر عهده دارند.
انواع باتری
به‌طورکلی دو نوع باتری وجود دارد:
باتری یا پیل اولیه
باتری یا پیل ثانویه
که هرکدام از نظر ساختار و موارد استفاده با دیگری متفاوت است.
باتری‌های اولیه برای استفاده در فلاش دوربین عکاسی و رادیو هستند و جریان آن بسیار ضعیف است. اما باتری‌های ثانویه در خودروها کاربرد دارند که وقتی این باطری تخلیه یا دشارژ می‌شوند می‌توان با استفاده از جریان برق و هدایت آن به باتری توسط دینام یا آلترناتیو یا دستگاه شارژ آن‌ها را دوباره شارژ کرد.
معرفی باتری‌ها
برای انتخاب و خرید بهترین باتری دوراه اصلی وجود دارد: اول این‌که مواد تشکیل‌دهنده باتری را موردتوجه قرار دهید، دو این‌که حالت الکترولیت باتری‌ها را مدنظر داشته باشید. اما موارد دیگری از جمله قابلیت شارژ مجدد، سایز، تغییرپذیری نیز می‌تواند ملاک خرید باشد که البته به‌اندازه دو مورد اول مطرح نیست.
بهترین ملاک برای خرید یک باتری خوب درنظرگرفتن مواد تشکیل‌دهنده آن است. شناخته‌شده‌ترین باتری‌ها از نظر مواد تشکیل‌دهنده شامل باتری سربی اسیدی، باتری نیکل کادمیوم (آلکالاین) ،باتری سدیم – گوگرد و باطری نیکل آهن است.
باتری خودروها از نظر مواد تشکیل‌دهنده موجود در بازار امروز سربی اسیدی هستند. همچنین از نظر حالت الکترولیت نوع تر و خشک آن‌ها در بازار موجود است که می‌توان آن‌ها را دوباره شارژ کرد و سایزهای مختلفی نیز دارند.
ما قصد داریم باتری‌ها را در دودسته بندی به شما معرفی کنیم. دسته اول را اختصاص داده‌ایم به باتری‌های اتمی (غیرسیلد) و باتری‌های اسیدی (سیلد)
باتری‌های اتمی (غیرسیلد)
از مزیت‌های باتری اتمی این است که نیازمند نگهداری، تعمیرات و بررسی کمتری نسبت به باتری‌های اسیدی است. جنس آلیاژ آن‌ها کلسیم و سیلور است که باعث افزایش قدرت در هنگام استارت زدن شده. باتری‌های اتمی در آب‌وهوای گرم عمر طولانی‌تری نسبت به باتری‌های اسیدی دارند.
از دیگر مزایا و معایب این نوع باتری‌ها می‌توان به امکان اضافه‌کردن آب در صورت لزوم، غیر قابل‌اندازه‌گیری بودن غلظت آن با هیدرومتر اشاره کرد. در سطح خارجی و بیرونی باتری‌های اتمی سه چراغ کوچک نصب شده که وضعیت سالم یا خراب بودن آن را به شما نشان می‌دهد:
رنگ سبز: نشان سالم و کامل بودن شارژ باطری ماشین است.
رنگ سفید: باتری ماشین دارای نقص است و به‌درستی کار نمی‌کند.
رنگ قهوه‌ای: نشانه سالم بودن باتری است اما شارژ ندارد.
عمر مفید باتری‌های اتمی بین ۳ تا ۵ سال ذکر شده.
در پایان قابل‌ذکر است که باتری‌های اتمی با این‌که نیاز به مراقبت همیشگی ندارند و اصطلاحاً خشک نامیده می‌شوند معمولاً به شکل ناگهانی و به یکباره از کار می‌افتند و راننده را در شرایط سختی قرار می‌دهند.
باتری‌های اسیدی (سیلد)
باتری‌های اسیدی از نوع باتری‌های تر هستند که نسبت به باتری‌های اتمی قیمت ارزان‌تری دارند. از مزایای این باتری باید به مقاومت بالای باتری در برابر دشارژ شدن، نیاز به مدت‌زمان کم برای شارژ مجدد، همچنین مقاومت بیشتری در مقابل شارژ بیش از حد اشاره کرد.
عمر باتری‌های اسیدی نسبت به باتری‌های اتمی کوتاه‌تر است؛ یعنی حدوداً بین یک تا دو سال.
در مورد نگهداری از باتری‌های اسیدی باید مراقبت باشید که شارژ باتری کاملاً خالی نشود زیرا متریال و مواد موجود داخل باتری خاصیت خود را از دست می‌دهند. همچنین دقت کنید که قبل از تخلیه کامل شارژ، اقدام به شارژ مجدد کنید.
قابل‌ذکر است که این نوع باتری خودرو دارای صفحه سرب – کلسیم هستند و در مقابل شارژ عمیق به علت افزایش ریزش مواد فعال صفحات خیلی زود کارایی خود را از دست می‌دهند.
از مزایای باتری‌های اسیدی این است که این باتری‌ها به‌صورت ناگهانی از کار نمی‌افتند و شما را در موقعیت سختی قرار نمی‌دهند. می‌توانید با ضعیف شدن استارت خودرو متوجه شوید که عمر مفید باتری به پایان رسیده است. اما چنان‌که قبلاً ذکر کردیم این نوع باتری‌ها نیاز به بررسی هرچند هفته یک‌بار و چک کردن آب باطری دارند.
البته باتری‌های خودرو با تعاریف دیگری نیز می‌توان شناخت
- باتری‌های بدون نیاز به سرویس و تعمیر
- باتری‌های با هزینه نگهداری پایین که نیاز به تعمیر و مراقبت کمی دارند
باتری‌های بدون نیاز به سرویس و تعمیر
این تقسیم‌بندی شامل باتری‌های اتمی می‌شود؛ یعنی اگر روی خودروی شما باتری اتمی نصب شده تنها کاری که نیاز است انجام دهید استفاده از باتری است. از دیگر تفاوت‌های باتری‌های اتمی با اسیدی این است که اگر شما چند روز از خودرو استفاده نکنید شارژ باتری از بین نمی‌رود. این نوع باتری‌ها که نیازی به سرویس و شارژ ندارند در عرض یک ماه استفاده‌نکردن از خودرو تنها دو درصد از شارژ خود را از دست می‌دهند. باتری‌های اتمی معمولاً در صورت بروز مشکل امکان تعمیر را دارند و همچنین امکان شارژدهی بالا در این باتری‌ها ممکن نیست.
باتری با هزینه نگهداری پایین
این دسته‌بندی شامل باتری‌های اسیدی می‌شود. قیمت این نوع از باتری‌ها نسبت به بقیه کمتر است توانایی بررسی وضعیت صفحات و رنگ باتری اسیدی نیز وجود دارد. اما اگر از آن دسته افرادی هستید که زمان لازم برای چک کردن باتری ماشین را ندارید پس در صورت امکان از انتخاب این نوع باتری خودداری کنید؛ زیرا مقدار سطح چگالی الکترولیت در باتری اسیدی باید همیشه موردتوجه باشد و بررسی شود. اما در صورت مراقبت کافی و آشنایی اولیه با طرز کار این نوع باتری می‌توانید از آن نهایت استفاده مفید را داشته باشید و عمر آن را طولانی‌تر کنید.
از معایب این نوع باتری این است که آب از داخل باتری تبخیر می‌شود به همین دلیل باید دائماً سطح الکترولیت را بررسی کنید.
دقت کنید که برای شارژ مجدد باید شارژ قبلی آن کاملاً خالی‌شده باشد تا باعث کاهش عمر مفید باتری اسیدی نشود. همچنین قبل از این‌که کاملاً شارژ شود آن را از منبع برق بکشید و نگذارید صددرصد شارژ شود.
این نوع از باتری‌ها در زمانی که شما از ماشین خود استفاده نمی‌کنید زودتر از باطری‌های اتمی شارژ خالی می‌کنند. این گروه که هزینه نگهداری کمتری دارند برای ماشین‌های تولید دهه نود یا اوایل ۲۰۰۰ مناسب‌تر هستند.
دلایل خرابی باتری ماشین
پیش از آنکه به ذکر موارد مهم در نگهداری باتری خودرو بپردازیم قصد داریم شایع‌ترین دلایل خرابی این قطعه را برای شما مطرح کنیم. اگر پیش‌ازتاریخ انقضاء باتری ماشین غیرقابل‌استفاده شد احتمالاً یکی از موارد زیر دلیل این اتفاق است:
دمای بالای هوا: توصیه ما این است که در هوای گرم تا حدی از رانندگی خودداری کنید؛ زیرا این هوا برای باتری‌ها اصلاً خوب نیست و باعث کاهش عمر مفید آن‌ها تا حد زیادی می‌شود.
سولفاته شدن باتری: اگر شما برای مدت طولانی باتری ماشین را بدون استفاده رها کنید (حدوداً به مدت شش ماه)، باتری قابلیت شارژ گرفتن را از دست می‌دهد.
ریزش مواد صفحات: یکی از عمده دلایل خرابی باتری‌ها ریزش مواد صفحات است که در اثر تخلیه و دشارژ شدن کامل باتری اتفاق می‌افتد. در این حالت باتری سرعت تخریب بیشتری پیدا می‌کند. همچنین مراقبت کنید که در هنگام شارژ باتری را صددرصد شارژ نکنید و درصد شارژ مجاز را رعایت کنید؛ زیرا می‌تواند باعث ترکیدن باتری شود.
یکی دیگر از دلایل خرابی باتری‌های مسدود شدن دریچه آن‌هاست. در هنگام نصب باتری دقت کنید که دریچه‌های باتری مسدود نشوند. همه باتری‌های اسیدی دارای دریچه‌هایی هستند که برای اطمینان در مواقع خطرناک بخارات اسید از آن دریچه‌ها خارج می‌شود. اما اگر به هر دلیلی این دریچه‌ها مسدود شوند بخارها در داخل باتری جمع می‌شوند و ممکن است باعث انفجار باتری شود. پس در هنگام نصب باتری دقت لازم را به عمل آورید.
نحوه نگهداری از باتری ماشین
- در باتری‌های اتمی برای تشخیص سلامت یا شارژ بودن آن با کابل یا رساناهای دیگر بین دو قطب مثبت و منفی اتصال ایجاد نکنید؛ زیرا یا باعث انفجار باتری می‌شود یا از عمر و کارایی باتری می‌کاهد.
- رطوبت و گرمای هوا، دشارژ بودن عمیق در باتری‌های اتمی، همچنین درست قرار ندادن باتری در جای خود، باعث کاهش عمر مفید آن است.
- اگر فکر می‌کنید که بیشتر از چهار روز از ماشین استفاده نمی‌کنید باتری را از ماشین باز کنید یا بست باطری را جدا کنید.
- از شارژ کردن اضافه یا بی‌دلیل باتری خودداری کنید.
- مراقب باشید که قطب‌های باتری سولفاته نکنند.
- هوای سرد عمر مفید باتری را کاهش می‌دهد. پس در فصول سرد ماشین را در مکان‌های گرم‌تر نگهداری کنید یا باتری ماشین را بپوشانید.
- هرگز باتری ماشین را به‌شدت تکان ندهید.
- یکی از راه‌های مفید برای جلوگیری از خوردگی و سولفاته شدن این است که قطب‌های باتری را هر دو ماه یک‌بار با جوش شیرین بشویید و سپس با گریس بپوشانید.
- برای جاانداختن بست‌ها حتماً از آچار استفاده کنید و به آن‌ها ضربه نزنید.
- اگر سطح مایع باتری پایین بود فقط مجاز هستید که آب مقطر اضافه کنید. تاحدی‌که میزان آن به حدود ۱۰ میلی‌لیتر روی سطح صفحات برسد.
- بعد از افزودن مایع به دلیل این‌که خانه‌های باتری از هم جدا هستند تمامی خانه‌ها را چک کنید و مسافت کمی را با ماشین طی کنید تا محلول با هم مخلوط شود و از یخ‌زدن جلوگیری شود.
- سوراخ درپوش باتری را همیشه بررسی کنید تا روزنه آن همیشه باز باشد.
- شارژ کردن باتری با آمپر بالا و جریان زیاد مثل استارت زدن طولانی‌مدت باعث کاهش طول عمر باتری می‌شود.
- اگر قصد داشتید باتری را از ماشین پیاده کنید اول کابل منفی و بعد کابل مثبت را جدا کنید.
- دقت کنید که در هنگام بستن باتری کابل منفی را محکم سفت نکنید تا در مواقع ضروری بتوانید به‌راحتی آن را باز کنید.
- اگر بر روی خودرو قصد جوشکاری دارید اتصالات باتری را از قطب‌ها حتماً جدا کنید.
- در هنگام پرکردن خانه‌های باتری از آب اسید مراقبت کنید که این مایع روی بدنه ماشین نریزد زیرا باعث پوسیدگی می‌شود.
- سطح مایع الکترولیت را در باتری‌های اسیدی در فصل گرما یا مناطق گرم هر دوهفته یک‌بار و در مناطق سرد و هوای سرد ماهی یک‌بار بررسی کنید.
- مراقبت کنید که میزان آب موجود در خانه‌های باتری بیشتر از ده میلی‌لیتر نباشد زیرا به رنگ ماشین آسیب می‌زند.
- لطفاً مراقبت کنید که پوست یا لباس شما با آب باطری تماس نداشته باشد.
- سلامت و یا نقص باطری‌های اتمی را از طریق چشمی‌ای که روی باتری نصب‌شده و رنگ سبز و سفید یا قهوه‌ای می‌توانید تشخیص دهید.
- اگر باتری خودرو شما تابه‌حال مایع الکترولیت در آن ریخته نشده و یا شارژ نشده می‌توانید این باتری را برای مدت طولانی نگهداری کنید.
بهترین باتری خودرو کدام است؟
باتری‌های ایرانی از نظر کیفیت در سال‌های اخیر با برندهای خارجی و خصوصاً کره‌ای برابری می‌کند و از نظر قیمت باتری‌های ایرانی در سطح مناسب‌تری نسبت به نمونه خارجی قرار دارند.
کارخانه صبا باتری انواع مختلفی باتری تولید می‌کند که از جمله آن ها واریان صبا، آرمو و ورسک است و در قیمت پرفروش‌ترین‌ها باتری‌های ۵۵-۶۶-۷۴ آمپر صبا در صدر لیست قرار گرفته‌اند.
در معرفی کارخانه سپاهان باتری باید ذکر کنیم که این کارخانه نیز تنوع زیادی در تولید انواع باتری دارد که از جمله آن اوربیتال، بارکاس، سویو، پاور ایکس، برجیس و اورانوس هستند. از مزیت‌های باتری‌های این کارخانه می‌توان توانایی استارت سریع‌تر هوای سرد و دشارژ شدن حداقل خودبه‌خودی را نام برد.
سخن آخر
از این‌که تا پایان همراه ما بودید از شما متشکریم ما همواره در تلاش هستیم تا مفیدترین و بهترین مطالب را در اختیار شما خوانندگان عزیز قرار دهیم.
نظرات خود را در مورداستفاده از باتری‌های اتمی و اسیدی برای ما ذکر کنید. شما از کدام نوع باتری رضایت بیشتری داشته‌اید؟ عمر مفید کدام نوع باتری در هوای گرم و سرد بیشتر است؟ تجربیات خود را در مورد نگهداری بهتر از باتری ماشین با ما به اشتراک بگذارید.
تیم رینگو در کنار شما است تا چالش‌های خود را در خصوص خودروهایتان برطرف کنید. شما می‌توانید باکیفیت‌ترین لاستیک‌های خودرو را از طریق فروشگاه تهیه کنید. برای مشاوره رایگان با ما در تماس باشید.
